روکش دندان که نام دیگر آن پروتز ثابت دندانی است در واقع یک کلاهک فلزی یا سرامیکی یا ترکیبی از هر دو است که در لابراتوار ساخته شده و بر روی دندان قرار گرفته و کل دندان را در بر می گیرد. روکش برای دندان هایی که بطور گسترده تخریب و پوسیده شده اند مورد استفاده قرار می گیرد تا هم دندان را در برابر شکستن حفاظت کند و هم به دندان زیبایی ببخشد. روکش ها با توجه به قالب دندان بیمار به صورت سفارشی ساخته می شوند. برای گذاشتن روکش باید لثه ها از سلامت کامل برخوردار باشند.
یکی از دلایلی که از روکش برای دندان استفاده می شود زمانی است که دندان اندو (عصب کشی) شده و مسلما تاج دندان دچار پوسیدگی وسیعی شده است و با ترمیم های معمول قابل پر کردن نیست زیرا بعد از انجام درمان ریشه دندان خشک و شکننده می شود و اگر ترک در تاج دندان وجود داشته باشد باعث شکستن دندان می شود بنابراین در این مواقع از روکش استفاده می شود که دور تا دور دندان را در بر می گیرد و دندان را در برابر نیروهای افقی و عمودی مستحکم کرده و مانع شکستن دندان می شود.
از موارد دیگر استفاده از روکش می توان به قرار دادن روی دندان ها صرفا جهت زیبایی اشاره کرد که این کار اصلا توصیه نمی شود و بهتر است برای انجام امور زیبایی دندان ها از لمینیت های سرامیکی یا ونیر کامپوزیت استفاده کرد مگر در مواردی که دندان ها به شدت تغییر رنگ داده باشند که در این صورت از انواع خاص پروتزهای ثابت دندان برای اصلاح بدرنگی های دندانی استفاده می شود اما در مواردی که تاج دندان آسیب دیده و سمپتوم ها و علایم ترک در دندان دیده شود از رو کش استفاده می شود.
باید توصیه شود که اگر بعد از گذاشتن روکش بهداشت دهانی خوبی نداشته باشید روکش ها آسیب می بینند و همچنین عدم مراجعه مرتب به دندانپزشک جهت بررسی وضعیت روکش ها و دهان، روکش شما می تواند از عمر مفید و طولانی بی بهره باشد.
برای نگهداری و مراقبت از روکش لازم است در طول روز دوبار دندان ها را با نخ دندان و مسواک و خمیر غیر ساینده تمیز کرد. از کشیدن نخ دندان به سمت بالا یا پایین در بین روکش ها خودداری کنید و نخ دندان را از جلو به عقب بین دندان ها حرکت دهید. همچنین از خوردن غذاهای سخت که احتیاج به نیروی زیادی برای گاز زدن دارند و همچنین از شکستن یا جویدن هر شی سختی با دندان های روکش دار اجتناب کنید. اگر دندان قروچه دارید باید برای جلوگیری از آسیب به روکش ها از نایت گارد استفاده کنید. و همچنین باید افزود که استعمال سیگار برای روکش ها بسیار مضر بوده و باعث آسیب می شود.
برای ساختن این روکشها از آلیاژی استفاده می‌شود که در آن از طلا، پلاتینیوم یا آلیاژی فلزی مثل کبالت-کروم و نیکل-کروم استفاده شده است.
روکشهای فلزی در برابر عمل جویدن و فشارهای مختلف دندانی به خوبی دوام می‌آورند و تقریبا می‌توان آن‌ها را بادوام‌ترین نوع روکشها در نظر گرفت. همچنین، روکشهای فلزی به ندرت دچار شکستگی یا آسیب می‌شوند. شاید مشکل اصلی این روکشها را بتوان رنگ فلزی و تیره آن‌ها در نظر گرفت.
روکشهای فلزی می توانند انتخاب خوبی برای دندان‌های خلفی (عقبی) که کمتر در معرض دید هستند، باشند. همچنین از آنجا که این روکش ها تنها از فلز ساخته شده اند، در مقایسه با روکش های فلز سرامیک (PFM) نیاز به تراش کمتری از بافت دندان هست.
روکش های تمام سرامیک همان طور که از نامشان مشخص است، کل ساختارشان از سرامیک تشکیل شده است. روکش های تمام سرامیک از نظر زیبایی نسبت به دیگر انواع روکش شفاف تر و طبیعی تر هستند. هرچند این روکش ها انواع مختلف داشته و میزان زنده بودن رنگ در انواع مختلف آن ها، متفاوت است. اما به طور کلی انتخاب بسیار مناسبی جهت روکش کردن دندان های قدامی (جلویی) هستند. از نظر استحکام این نوع از روکش ها نسبت به انواع دیگر از استحکام کمتری برخوردارند، در نتیجه با در نظر گرفتن اولویت های درمانی باید انتخاب شوند.
روکش های فلز سرامیک یا به اختصار PFM از حدود سال 1950 در دندانپزشکی به کار می روند. این نوع از روکش ها سال ها به عنوان استاندارد طلایی جهت بازسازی دندان ها محسوب می شدند.
این روکش ها فریم یا زیرساختاری فلزی دارند که لایه ای از سرامیک یا چینی روی آن را می پوشاند. بر خلاف روکشهای فلزی، این روکشها به دلیل وجود لایه ی سرامیکی می‌توانند با رنگ دندان مورد نظر هماهنگ شوند. هرچند، بخش چینی این روکشها شکننده‌تر است و ممکن است دچار پریدگی و شکست شود. گاهی اوقات فریم فلزی موجود در زیر سطح سرامیکی به صورت خطی تیره درست در لبه ی روکش دیده می شود و زیبایی این روکش را تحت تاثیر قرار می دهد. برای پرهیز از این مسئله دندانپزشک لبه ی روکش را به میزان بسیار کمی زیر خط لثه می برد. اما اگر لثه ی فرد دچار تحلیل شود، این خط سیاه رنگ نمایان شده و زیبایی لبخند را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
هر چند در دهه های اخیر، از عمومیت روکش های PFM کاسته شده و انواع مدرن تر و زیباتر روکش ها مانند انواع تمام سرامیک ها جایگزین آن ها شده اند، اما این روکشها همچنان می‌توانند انتخاب بسیار خوبی برای دندان‌های خلفی (عقبی) و بریج‌های دندانی باشند که به فلز برای دوام بیشتر نیاز دارند.
.
هر کدام از انواع روکش های ذکر شده، محاسن و معایب خود را دارند. انتخاب مناسب از بین روکش های مختلف بستگی به دو فاکتور اساسی دارد. “استحکام” و “زیبایی” دو عاملی هستند که در انتخاب روکش مناسب از اهمیت بسیاری برخوردارند. البته ارزیابی اولویت هر کدام از این دو عامل نسبت به دیگری است که طرح درمان نهایی را مشخص می کند. به عنوان مثال در دندان های خلفی (عقبی) اولویت با روکش هایی است که از استحکام بالاتری برخوردارند مانند روکش های فلزی و یا فلزسرامیک و یا انواعی از روکش های تمام سرامیک که استحکام بالایی دارند، در صورتی که در دندان های قدامی (جلویی) روکش های زیباتر هستند که ارجحیت دارند مانند روکش های تمام سرامیک.